#SuperGreek αφιερώματα: Ιμμάνουελ Καντ
O Ιμμάνουελ Καντ (Immanuel Kant) γεννήθηκε στις 22 Απριλίου του 1724 στο Königsberg της Πρωσίας, που σήμερα ονομάζεται Καλίνινγκραντ και ανήκει στη Ρωσία. Ήταν Γερμανός φιλόσοφος, επιστημολόγος, ένας από τους βασικούς στοχαστές του Διαφωτισμού και πέθανε στο Königsberg στις 12 Φεβρουαρίου του 1804. Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους στοχαστές/φιλοσόφους όλων των εποχών και ο μεγαλύτερος της νεότερης εποχής. Στην ελληνική γλώσσα το όνομά του παλαιότερα αποδιδόταν ως Εμμανουήλ Κάντιος.
Τα πρώτα χρόνια
Ο Καντ γεννήθηκε, έζησε και πέθανε στο Königsberg (σημερινό ρώσικο Καλίνινγκραντ) της Ανατολικής Πρωσίας. Από πολύ νέος είχε κλίση στο διάβασμα και έτσι, γράφτηκε στο Πανεπιστήμιο του Königsberg, όπου παρέμεινε καθ’ όλη τη διάρκεια της καριέρας του. Σπούδασε τη φιλοσοφία του Gottfried Leibniz και του Christian Wolff, όμως το εγκεφαλικό επεισόδιο του πατέρα του και ο επακόλουθος θάνατος του 1746, διέκοψαν τις σπουδές του. Ο Καντ έφυγε από το Königsberg λίγο μετά τον Αύγουστο του 1748, για να επιστρέψει τον Αύγουστο του 1754.
Εργάστηκε σαν δάσκαλος ιδιαίτερων μαθημάτων στις πόλεις που περιβάλλουν το Königsberg, ενώ παράλληλα συνέχιζε την επιστημονική του έρευνα. Το 1749, δημοσίευσε το πρώτο του φιλοσοφικό έργο, με τίτλο «Σκέψεις για την Αληθινή Εκτίμηση των Ζωντανών Δυνάμεων» Το 1755, δημοσίευσε ανώνυμα μια θεωρία του για τη δημιουργία του πλανητικού μας συστήματος και για την ύπαρξη γαλαξιών πέρα από το δικό μας γαλαξία. Το ίδιο έτος, αναγορεύτηκε Διδάκτωρ και Υφηγητής του πανεπιστημίου του Königsberg.
Η συμβολή του
Το έργο του Καντ επέχει θέση συνδετικού κρίκου μεταξύ του Ορθολογισμού και του Εμπειρισμού, δηλαδή, των βασικών φιλοσοφικών ρευμάτων-παραδόσεων του 18ου αιώνα. Επιπλέον, είχε αποφασιστική επίδραση στο κίνημα του Ρομαντισμού και στη φιλοσοφία του Γερμανικού Ιδεαλισμού, αλλά και του Νεοκαντιανισμού του 19ου αιώνα και των αρχών του 20ου αιώνα. Το έργο του αποτέλεσε επίσης σημείο εκκίνησης για πολλούς άλλους φιλοσόφους του 20ου και του 21ου αιώνα.
Ο Καντ επηρεάστηκε από τον σκεπτικισμό και τον αγνωστικισμό του εμπειριστή Χιουμ και έστρεψε την προσοχή του για την επίτευξη του στόχου της αντικειμενικότητας. Θεωρούσε, ότι κάθε γνώση των αντικειμένων εξαρτάται από την εμπειρία, επειδή στηρίζεται στις αισθήσεις μας. Τα πράγματα αυτά καθ’ αυτά μας είναι άγνωστα επειδή, όπως υποστήριζε, η αντικειμενική γνώση είναι δυνατή, μόνο αν η αισθητηριακή επίδραση των πραγμάτων συντίθεται μέσω των μη εμπειρικών μορφών της αισθητικότητας μας (χώρος, χρόνος). Επίσης, υπήρξε θεμελιωτής της «Καντιανής Ηθικής», ενώ μέσα από το έργο του: «Was ist Aufklärung?» (=Τι είναι Διαφωτισμός;) έδωσε το δικό του ορισμό για το Διαφωτισμό.
Αποφθέγματα
“Ο ένας κοιτάζει το νερόλακκο και βλέπει τη λάσπη, ο άλλος βλέπει μέσα του τα άστρα που αντανακλώνται”.
“Δημιουργία: Ο καλύτερος τρόπος να απολαμβάνεις τη ζωή”.
“Όσο περισσότερο σκέφτομαι, τόσο περισσότερο δυο πράγματα γεμίζουν την ψυχή μου με μεγάλο θαυμασμό και ολοένα μεγαλύτερη ευλάβεια: Ο έναστρος ουρανός από πάνω μου και ο ηθικός νόμος μέσα μου”.
“Θα πειστεί κάποτε το χοντροκέφαλο ανθρώπινο γένος, ότι μεγαλύτερη μωρία και συμφορά από τον πόλεμο δεν υπάρχει, και από τα παθήματα του θα διδαχθεί κάποτε ότι πρέπει να τον καταργήσει, σαν υπερβολικά οδυνηρό και ακριβό τρόπο για επίλυση διαφορών”;
“Η τέχνη έχει τον ανιδιοτελή χαρακτήρα του παιδιού”.
“Στο σκοτάδι η φαντασία είναι πιο ζωηρή απ’ ό,τι στο άπλετο φως”.