Ανοίγοντας τις πύλες του στις 5 Σεπτεμβρίου, το Μουσείο του Άμστερνταμ θα υποδέχεται το κοινό σε μία ξεχωριστή έκθεση για την ελεύθερη σκέψη, με τίτλο Freethinkers: from Spinoza to now. Αυτή η έκθεση παρουσιάζει τις συνδέσεις μεταξύ σύγχρονων γεγονότων και ιστορικών εξελίξεων, ενθαρρύνοντας παράλληλα τον προβληματισμό και τη συζήτηση.

Τι πυροδότησε την έκθεση

Η έκθεση Freethinkers: from Spinoza to now αφορά κατά κύριο λόγο την ελεύθερη σκέψη και τους ανθρώπους που την πράττουν σε καθημερινό επίπεδο. Πρόκειται μάλιστα για μια πρωτοβουλία του Μουσείου του Άμστερνταμ και της επετειακής Ανθρωπιστικής Ένωσης και θα διαρκέσει έως τις 27 Φεβρουαρίου 2022. Ο Ανθρωπιστικός Σύλλογος έχει δεσμευτεί για την ελεύθερη σκέψη και ένα δημοκρατικό συνταγματικό κράτος στο οποίο οι άνθρωποι θα μπορούν να ζουν ελεύθερα και ισότιμα. Ωστόσο ποιος θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ελεύθερος σκεπτόμενος άνθρωπος;

Οι διοργανωτές της έκθεσης Freethinkers: από το Σπινόζα μέχρι τώρα βλέπουν τους ελεύθερους στοχαστές ως καινοτόμους, ιδεαλιστές, ανατρεπτικούς, ελεύθερα πνεύματα και ακτιβιστές. Ένας ελεύθερος σκεπτόμενος κοιτάζει πέρα ​​από τα ηθικά κριτήρια και τις συμβάσεις που επικρατούν και δημιουργεί χώρο για νέα σκέψη. Όμως, όποιος θεωρείται ελεύθερος σκεπτόμενος από κάποιον άνθρωπο, παράλληλα μπορεί να θεωρηθεί ως ένας κινητήρας από έναν άλλο. Η έκθεση παρέχει μια επισκόπηση τεσσάρων αιώνων ελεύθερων πνευμάτων, από τον Μπαρούχ Σπινόζα (1632–1677) έως και σήμερα σήμερα. Πόσο ανεκτικοί είμαστε, στην πραγματικότητα, σε όσους πράττουν και λένε κάτι διαφορετικό; Σε ποιο βαθμό αφήνουμε χώρο για τις καταδίκες άλλου; Μπορούμε να «ακυρώσουμε» τους ανθρώπους για τη γνώμη τους; Τέτοιες ερωτήσεις είναι ιδιαίτερα επίκαιρες και η έκθεση προκαλεί τους επισκέπτες να καθορίσουν τη δική τους θέση σε αυτά τα ζητήματα.

Γιατί επιλέχθηκε το Άμστερνταμ

Η παρούσα έκθεση επέλεξε να ξεκινήσει το ταξίδι της από την πρωτεύουσα της Ολλανδίας, το Άμστερνταμ, μια πόλη που από το 17ο αιώνα σχετίζεται με την ελεύθερη σκέψη. Στο μουσείο θα εκτίθενται η μομφή που επιβλήθηκε στο Σπινόζα από την εβραϊκή κοινότητα το 1656 για «αποτρόπαιες αιρέσεις», η γραφομηχανή του Theo van Gogh, μπλουζάκια από την πρώτη επίδειξη Black Lives Matter και η τσάντα που ανήκει στην καλλιτέχνη Tinkebell, την οποία έφτιαξε από τη γάτα της. Το Μουσείο του Άμστερνταμ αποκαλύπτει και αναφέρει τι πίστευαν αυτά τα κριτικά μυαλά, τι τους ώθησε και πώς ανταποκρίθηκε η κοινωνία της εποχής τους. Πολλοί αντιμετώπισαν καταδίκη, εκφοβισμό, καταστολή και βία. Όπως συχνά διαπιστώνουμε, όποιος άνθρωπος τολμά να αμφισβητήσει το μέσο όρο, κινδυνεύει να δεχθεί πυρά.

Οι καλλιτέχνες της έκθεσης

Θέματα όπως η θρησκεία, η ελευθερία της έκφρασης, ο φεμινισμός, το φύλο, η εθνικότητα και η ανθρώπινη σχέση με τη φύση εξακολουθούν να προκαλούν έντονα συναισθήματα σήμερα. Για να προβληματιστούν πάνω σε αυτά τα θέματα, το Μουσείο του Άμστερνταμ και η έκθεση “Freethinkers: from Spinoza to now” αναδεικνύει ιστορικούς στοχαστές που ασχολήθηκαν με αυτά, καθώς και επιλεγμένους σύγχρονους καλλιτέχνες. Οι Circus Andersom (Martijn Engelbregt), Aam Solleveld, Ni Haifeng και Domenique Himmelsbach παρουσιάζουν νέες εγκαταστάσεις πλήρωσης χώρου.

Από την άλλη οι Remy Jungerman, Jeroen Jongeleen, Sunny Bergman, Melanie Bonajo, Renzo Martens, Tinkebell, Jonas Staal, Patricia Kaersenhout, Ari Versluis, Ellie Uyttenbroek, Jan Hoek, Wafae Ahalouch και Leendert Vooijce και άλλοι προσφέρουν τις απόψεις τους σχετικά με τα ιστορικά ζητήματα γύρω από την ελεύθερη σκέψη, μέσω των δημιουργημάτων τους που εκθέτουν στο χώρο.

Τέλος οι Henk Schiffmacher, Tim Hofman, Ulysse Ellian, David van Reybrouck, Nanoah Struik, Jerry Afriyie, Lale Gül, Hedy d’Ancona, Femke Halsema, Imane Valk, Nienke van Ittersum και Samya Hafsaoui μοιράζονται επίσης τα οράματά τους για το θέμα της έκθεσης σε μία σειρά βίντεο που προβάλλεται στο μουσείο.

Λίγα λόγια για τον Σπινόζα

Το εύρος και η σημασία του έργου του Σπινόζα δεν έγιναν πλήρως κατανοητά παρά μόνο χρόνια μετά τον θάνατό του. Θέτοντας τα θεμέλια για τον Διαφωτισμό του 18ου αιώνα και τη σύγχρονη κριτική της Αγίας Γραφής, περιλαμβανομένων των σύγχρονων αντιλήψεων για το άτομο και το σύμπαν, θεωρείται ένας από τους μεγάλους ορθολογιστές της φιλοσοφίας του 17ου αιώνα.

Το αριστούργημά του, η μεταθανάτια Ηθική, του χάρισε την αναγνώριση ως ενός από τους σημαντικότερους διανοητές της Δυτικής φιλοσοφίας. Με την Ηθική ο Σπινόζα έγραψε το τελευταίο αδιαμφισβήτητο αριστούργημα στα Λατινικά, στο οποίο οι εκλεπτυσμένες αντιλήψεις της μεσαιωνικής φιλοσοφίας στρέφονται τελικά ενάντια στον εαυτό τους και καταστρέφονται εντελώς.

Ο Σπινόζα έζησε μια εξαιρετικά απλή ζωή ως τροχιστής φακών, απορρίπτοντας επιβραβεύσεις και τιμές, συμπεριλαμβανομένων θέσεων διδασκαλίας υψηλού κύρους. Τα φιλοσοφικά του επιτεύγματα και ο ηθικός του χαρακτήρα του μάλιστα έκαναν το φιλόσοφο του 20ού αιώνα Ζιλ Ντελέζ να τον αποκαλέσει πρίγκιπα των φιλοσόφων. Ο Σπινόζα πέθανε σε ηλικία 44 ετών, μάλλον από κάποια ασθένεια των πνευμόνων, ίσως φυματίωση ή πνευμονοκονίαση, που επιδεινώθηκε από τη λεπτή σκόνη γυαλιού που εισέπνεε κατά το τρόχισμα των οπτικών φακών.

Author: SuperGreeks Newsroom